به گزارش ایرنا، محمد عامر رانا طی یادداشتی در روزنامه انگلیسی زبان داون در مورد داعش خراسان در بلوچستان پاکستان نوشت: چشم‌انداز امنیتی در ایالت بلوچستان با افزایش حملات تروریستی توسط شورشیان (تجزیه طلب) بلوچ و ورود خاموش اما حساب شده شاخه خراسان داعش (IS-K) به این درگیری‌ها، به طور فزاینده‌ای پیچیده شده است.
در این گزارش آمده است: داعش خراسان در اقدامی غیرمنتظره نه تنها علیه دولت پاکستان بلکه علیه خود شورشیان بلوچ نیز اعلام جنگ کرده و برنامه‌های ملی‌گرایانه آنها را غیراسلامی خوانده و محکوم کرده است.
داعش به تازگی کتابچه‌ای منتشر کرد که در آن جنبش‌های ملی‌گرایانه قومی-زبانی در پاکستان محکوم شده و به صراحت این تحرکات شامل بلوچ و پشتون را هدف قرار داده است. داعش خراسان، شورای همبستگی بلوچ بی‌وای‌سی (BYC) و مسئولان آن به ویژه ماهرنگ بلوچ و همچنین جنبش تحفظ پشتون و رهبر آن منظور پشتین، را به طور خاص هدف قرار داد.
انتشار این کتابچه تهدیدآمیز داعش به خودی خود نگران‌کننده است. با این حال داعش خراسان با انتشار بیانیه دیگری به صورت صوتی که رسماً علیه شورشیان بلوچ اعلام جنگ داشت، اوضاع را وخیم‌تر کرد و این اقدام را با متهم کردن ارتش آزادی بخش بلوچ (BLA) به کشتن جنگجویانش در منطقه «مستونگ» بلوچستان توجیه کرد.
عامر رانا نوشت: اگر چه داعش خراسان از روزهای آغازین فعالیت گروه اصلی خود یعنی دولت اسلامی عراق و سوریه (داعش)، در ایالت بلوچستان حضور داشته و یکی از اولین گروه‌های وابسته جهانی بود که با سرکردگان آن بیعت کرد، اما تا به حال هرگز به شکل مستقیم با نیروهای ملی‌گرا روبرو نشده بود. ورود داعش خراسان به این عرصه از قبل بی‌ثبات به چه معناست؟ و آیا می‌تواند پویایی درگیری در بلوچستان را تغییر دهد؟
داعش خراسان از سال ۲۰۱۶ در ۳۳ حمله تروریستی در ایالت بلوچستان دست داشته که منجر به کشته شدن ۴۳۶ نفر و زخمی شدن ۶۹۱ نفر دیگر شده است. زیارتگاه‌ها و کلیساها همچنان در میان اهداف اصلی داعشی ها باقی مانده‌اند. داعش خراسان هشت بار به زیارتگاه‌ها و کلیساها حمله کرده است، در حالی که در میان اهداف انسانی، چهره‌های سیاسی به ویژه سیاستمداران وابسته به حزب جمعیت علمای اسلام (شاخه فضل)، در صدر فهرست اهداف آن قرار دارند. نیروهای امنیتی پاکستان و ماموران بهداشت طرح واکسیناسیون فلج اطفال نیز در رتبه‌های بعدی قرار دارند.
ستون نویس روزنامه انگلیسی زبان داون افزود: بسیاری از مسئولان ارشد جمعیت علمای اسلام در ایالت بلوچستان توسط داعش خراسان هدف قرار گرفته‌اند، از جمله مولانا عبدالغفور حیدری، حافظ حمدالله و مولانا عبدالواسع. در حالی که این گروه همچنین یک نامزد حزب تحریک انصاف در شهر سیبی را هدف قرار داد، یکی از خطرناک‌ترین حملات داعش سوء قصد به جان عارف علوی رئیس جمهوری سابق پاکستان بود که او جان سالم به در برد. (حمله انتحاری روز ۱۷ اسفند ۱۴۰۰ در شهر سیبی)
عناصر داعش حتی رهبران ملی‌گرا و سیاستمداران طرفدار دولت در ایالت بلوچستان را نیز در امان نگذاشته است. سراج رئیسانی از حزب عوامی بلوچستان در جریان کارزارهای انتخاباتی در سال ۲۰۱۸ کشته شد.
یکی دیگر از حوادث مهم، ربودن اتباع چینی در مستونگ بود. جالب توجه است که عملیات داعش خراسان در بلوچستان، مانند ایالت خیبر پختونخوا، به مناطق خاصی محدود می‌شود.
در خیبر پختونخوا، فعالیت‌های داعش به شکل عمده به منطقه قبیله‌ای باجور و حومه شهر پیشاور محدود می‌شود، جایی که به ترتیب ۳۶ و ۱۹ حمله انجام داده است. داعش خراسان به شکل کامل از تفسیر سلفی از اسلام پیروی می‌کند؛ تفسیری که در باجور و مناطق مرزی با افغانستان مانند ولایات کنر و نورستان نیز رایج است. این مناطق افغانستان که داعش خراسان حضور قوی در آنجا دارد، با پاکستان مرز مشترک دارند.
با این حال، زمینه عملیاتی در ایالت بلوچستان پاکستان متفاوت است. فعالیت‌های داعش خراسان پاکستان در بخش مرکزی غربی آن، از حومه کویته تا مستونگ، قلات و بخش‌هایی از منطقه خُضدار متمرکز است.
در مقطعی، اداره مبارزه با تروریسم در ایالت سِند گزارش داد که داعش خراسان اردوگاه‌های آموزشی در بلوچستان و در نزدیکی مرز ایالت سِند تاسیس کرده است و تروریسم را به‌ویژه با رادیکالیزه کردن جوانان، به سِند صادر می‌کند.
این گزارش‌ها پس از تحقیقات فوریه ۲۰۱۷ در مورد حمله تروریستی داعش خراسان به زیارتگاه معروف سِهوان شریف منتشر شد. مستونگ و حومه کویته به عنوان مراکز اصلی داعش خراسان عمل می‌کنند، جایی که این گروه به ترتیب ۱۲ و ۱۰ حمله انجام داده است.
همچنین عناصر داعش در قلات، بولان و خضدار که در همان نزدیکی هستند، حضور دارند. این مناطق به شکل عمده محل سکونت جوامع بلوچ و بسیاری از آنها وابسته به تشکیلات مذهبی هستند.
حزب جمعیت علمای اسلام در مناطق مذکور از حمایت سیاسی قوی برخوردار است و برخی از کارشناسان این تمایل مذهبی را به سیاست حمایت از مدارس فرقه دیوبندی ایالت مرتبط می‌دانند. صرف نظر از این دلایل، بلوچستان پاکستان شاهد رقابت فزاینده‌ای بین جنبش‌های مختلف اسلامی، از جمله جنبش لبیک و سازمان‌های شیعه بوده است.
مراکز دینی شیعه در ۱۵ سال گذشته حضور خود را در ایالت بلوچستان گسترش داده است. حملات به زائران شیعه، به ویژه توسط گروه‌های تروریستی مانند لشکر جهنگوی که بعدها در داعش خراسان ادغام شد، در مسیرهایی که از مناطق مستونگ و نوشکی عبور می‌کنند، رخ داده است. کاروان‌های شیعه در گذشته اغلب در اینجا هدف قرار گرفته‌اند.
عامر رانا نوشت: می‌توان فهمید که چرا داعش خراسان، حزب جمعیت علمای اسلام را هم در خیبر پختونخوا و هم در بلوچستان هدف قرار می‌دهد؛ این گروه آن را متحد نزدیک طالبان در پاکستان می‌داند. در افغانستان، رویارویی مسلحانه بین داعش خراسان و طالبان حتی قبل از تصرف این کشور توسط طالبان در جریان بوده است. تفاوت قابل توجه بین این دو در دیدگاه‌های آنها در مورد ساختار دولت و مفهوم خلافت نهفته است.
داعش خراسان معتقد است که طالبان یک جنبش ملی‌گرا و متحد غرب است و هیچ تفاوتی بین شاخه های اصلی قدرت در پاکستان، سایر کشورهای مسلمان و طالبان وجود ندارد. برای داعش خراسان، ملی‌گرایی یک مفهوم غیراسلامی است و اکنون دایره خود را به جنبش‌های ملی‌گرایانه چه خشونت‌آمیز و چه مسالمت‌آمیز، گسترش داده است.
این تحول، سطح تهدید را برای جنبش‌های ملی‌گرایانه و حقوق بشری در بلوچستان و خیبر پختونخوا افزایش می‌دهد، در حالی که باعث درگیری‌های بالقوه بین شبه‌نظامیان اسلام‌گرا و شورشیان ملی‌گرا نیز می‌شود.
اگرچه شورشیان تجزیه طلب بلوچ ردپای عملیاتی خود را در بیشتر ایالت بلوچستان گسترش داده‌اند، اما داعش خراسان به شکل عمده به مستونگ و مناطق اطراف آن محدود شده است. با این حال، حضور آن می‌تواند به یک عامل انحرافی قابل توجه برای شورشیان بلوچ تبدیل شود.
هنوز مشخص نیست که آیا این تقابل لزوماً خبر خوبی برای دستگاه‌های امنیتی در ایالت بلوچستان است یا خیر. در حالی که برخی آن را به عنوان درگیری می دانند که می‌تواند دو دشمن را به طور همزمان تضعیف کند.
محمد عامر رانا در پایان نوشت: بعید است که داعش خراسان راهبرد عملیاتی خود را رها کند اما ممکن است خود را با شرایط فعلی وفق دهد و تکامل یابد و محیط امنیتی از قبل بی‌ثبات ایالت بلوچستان را پیچیده‌تر کند.
داعش خراسان پاکستان طی یکسال اخیر مسئولیت بسیاری از ترورهای هدفمند در مناطق نزدیک به مرز پاکستان و افغانستان از جمله خیبر پختونخوا و بلوچستان را برعهده گرفته است و چهره‌های سیاسی و دینی بیشترین قربانیان این حملات هستند.
دولت پاکستان منکر هرگونه حضور سازمان یافته داعش در خاک خود است و افغانستان را به کم کاری در جلوگیری از تحرکات این عناصر در خاک این کشور متهم می کند.
اواسط اسفند ماه گذشته دونالد ترامپ رئیس جمهوری ایالات متحده آمریکا، مدعی همکارش کشورش با پاکستان برای شکار عامل اصلی حمله مرگبار به فرودگاه کابل (شهریور ۱۴۰۰) شد.
پاکستان هم با تایید این خبر اعلام کرد که این داعشی که تبعه افغانستان بوده، توسط دستگاه اطلاعاتی پاکستان بازداشت و به آمریکا مسترد شده و قرار است در ایالات متحده محاکمه شود.
روز گذشته (یکشنبه) نیز منابع پاکستانی از بازداشت یک سرکرده اصلی جذب نیرو برای گروه تروریستی داعش در جریان عملیات مشترک اطلاعاتی پاکستان و ترکیه در نقطه مرزی پاکستان و افغانستان خبر دادند.
نظرات